11 Şubat 2006

LARİNGOFARİNGEAL REFLÜ VE SES SORUNLARI

Mide, kendisine gelen yiyecekleri sindirebilmek için asit salgılar. Bir grup kas bir kapakçık gibi davranarak bu asitli mide sıvısının mideden dışarı çıkmamasını sağlar. Mide ile yemek borusu arasındaki kapakçık (alt özofagus sfinkteri) uygun çalışmadığı zaman, midenin asitli içeriği yukarıya yemek borusuna doğru kaçar. Buna gastroözofageal reflü denir (5). Yemek borusunun üst kısmında yer alan kapakçık (üst özofagus sfinkteri) çalışmadığı zaman ise, mide içeriği aside karşı çok daha hassas olan boğaza ve larinkse yani ses tellerine kadar ulaşır. Bu duruma ise laringofaringeal reflü adı verilir. Reflüye bağlı ses problemleri, ya asidin doğrudan irritatif etkisiyle, ya da boğaz, larinks ve boyun kaslarının aside karşı refleks olarak kasılması ve sertleşmesiyle ortaya çıkar.

Globus (boğazda bir şey varmış gibi olması) hissi, kronik hale gelmiş reflü larenjit nedeniyle oluşabilir. Bu duruma ikincil olarak gelişen salgı artışı, tekrarlayan, hatta alışkanlık haline gelebilen boğaz temizlemeye neden olabilir.

Larinks (gırtlak) çevresinde kas gerginliğinin artması, istenen kalitede sesin çıkarılmasında güçlüğe ve yutma zorluğuna yol açabilir. Özellikle geceleri reflü şikayeti olan bir kişi, boğazda yanma hissi ve kötü kalitede bir ses ile uyanabilir.

Reflünün yemek borusu üzerine etkisi yıllardır bilinse de, ses üzerine olan etkisi son yıllarda yeni yeni araştırılmaya başlanmıştır. Sıradan reflü hastalarında sıklıkla görülen, göğüste, özellikle göğüs ortasındaki kemik (sternum) arkasında hissedilen yanma hissi, ses ile ilişkili reflü hastalarında çok sık olarak izlenmeyebilir. Günlük hayatta reflüsü olduğunu bilen bir kişi, reflüsünün her ne kadar farkında olsa da, bunun sesi üzerine olan etkilerinin farkında olmayabilir ve bu konuda hiç düşünmeyebilir. Halbuki, hayatını sesi üzerine kurmuş olan bir ses profesyoneli için reflünün tek belirtisi, sesi ve dolayısıyla profesyonel ve sosyal yaşamı üzerine olan etkisi olabilir. Yaptığımız bir çalışma, reflünün sesin objektif parametreleri üzerine olumsuz etkileri olduğunu göstermiştir. Bu çalışmaya göre, reflü, sesin hem intensite ile ilişkili (shimmer), hem perde ile ilişkili (jitter), hem de ses tellerinin doğru kullanımı ile ilişkili (gürültü harmonik oranı) parametrelerini olumsuz olarak etkilemektedir (4,6,7).